W tym tygodniu w ramach cyklicznej akcji pod nazwą „Środa z profilaktyką” Narodowy Fundusz Zdrowia przygotował film z udziałem ekspertów oraz ulotkę zawierającą informacje nt. Profilaktyki raka jąder.

• Zachorowalność na nowotwory jądra w Polsce wzrasta w tempie około 5% rocznie.
• Nowotwory jąder stanowią 1,6% zachorowań na nowotwory złośliwe u mężczyzn, jednak w grupie mężczyzn w wieku 20-44 lat są one najczęściej występującym nowotworem.
• Najszybsze tempo wzrostu zachorowalności obserwuje się w grupie młodych mężczyzn i wynosi około 7% rocznie.
• Szacuje się, że jeśli te dane nie ulegną zmianie to w ciągu najbliższych dwóch dekad liczba zachorowań wzrośnie o około 20%.

  Czym jest rak jąder?

Nowotwory jądra to grupa nowotworów powstających w wyniku niepohamowanego podziału komórek wywodzących się z jądra, tworząc guz. Nowotwory mogą powstawać ze wszystkich tkanek w obrębie jądra, a ich charakter może być złośliwy albo łagodny. Terminem „rak” określa się nowotwór złośliwy, który pochodzi z komórek nabłonkowych organizmu.

Do czynników ryzyka rozwoju nowotworu należą:

• wnętrostwo, czyli niezstąpione jądra do moszny po urodzeniu;
• zespół Klinefeltera (choroba o podłożu genetycznym);
• występowanie nowotworu jądra u krewnych pierwszego stopnia;
• obecność w przeszłości nowotworu zarodkowego w przeciwległym jądrze.

 Niepokojące objawy

• Niebolesna opuchlizna jądra.
• Zmiana konsystencji jądra.
• Obecność guzka w jądrze.
• Pobolewanie jądra.
• Uczucie dyskomfortu w mosznie.
• W przypadku trwającego procesu zapalnego - ból jądra.
• Rzadziej ginekomastia (powiększenie i tkliwość piersi).

Pierwsze objawy rozwijającej się choroby mogą być mało dokuczliwe, a w związku z tym często bagatelizowane przez mężczyznę. Należy pamiętać, że każdy mężczyzna, a szczególnie ten, który znajduje się w grupie ryzyka rozwoju nowotworu powinien wykonywać regularnie samobadanie jąder.

 Samobadanie jąder

1. Dokładnie sprawdź powierzchnię jąder.
2. Poprzekładaj jądra w dłoniach oceniając ich strukturę i konsystencję.
3. Sprawdź czy w obrębie jąder wyczuwasz zgrubienie, bolesność, obrzęk albo zmiany o charakterze guza.
4. Sprawdź, czy w mosznie obecny jest płyn.
5. Pamiętaj, że choroba może manifestować się również niespecyficznymi objawami tj. bólem podbrzusza.
6. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek nieprawidłowości należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza na dalszą diagnostykę.

Profilaktyka zdrowotna

• Postaw na zdrową dietę. Sposób żywienia jest jednym z decydujących czynników warunkujących zdrowie i samopoczucie człowieka. Twój jadłospis powinien być oparty o dania bogate w warzywa i owoce, niskotłuszczowe produkty mleczne, pełnoziarniste produkty zbożowe, suche nasiona roślin strączkowych, ryby, chudy drób, orzechy, nasiona czy oleje roślinne.
• Zadbaj o regularną aktywność fizyczną. Codzienna aktywność fizyczna, ograniczenie siedzącego trybu życia oraz odpowiednia dawka snu mają fundamentalne znaczenie w kształtowaniu zdrowia.
• Zwróć uwagę, czy u twojego dziecka dokonano oceny zstąpienia jąder do moszny.
• Nie pal papierosów, ogranicz spożycie alkoholu.
• Badaj się profilaktycznie.

Pamiętaj o samobadaniu jąder oraz o regularnych badaniach profilaktycznych prostaty. Jako badanie przesiewowe w kierunku raka stercza wykonuje się oznaczenie PSA. Każdy mężczyzna powyżej 40 roku

życia może zbadać ten parametr np. w ramach programu pilotażowego Profilaktyka 40 PLUS.

Pełny materiał filmowy wraz z ulotką znajduje się na stronie Akademii NFZ